Tìm hiểu về Rơ-le khởi động (Starter Relay) của máy phát điện
Rơ-le khởi động (Starter Relay) là một bộ phận quan trọng của máy phát điện. Nó đóng vai trò trung gian giữa ắc quy và motor đề. Giúp khởi động động cơ một cách nhanh chóng và ổn định. Hãy cùng Bình Minh tìm hiểu nguyên lý hoạt động của rơ-le khởi động.
Rơ-le khởi động là gì?
Rơ-le khởi động (Starter Relay) là một thiết bị điện tử hoạt động như một công tắc điều khiển dòng điện từ ắc quy đến motor đề. Giúp khởi động động cơ của máy phát điện. Nó sử dụng một dòng điện nhỏ từ công tắc khởi động để đóng một mạch điện lớn hơn. Cho phép dòng điện mạnh đi đến motor đề. Từ đó quay trục khuỷu động cơ và khởi động máy phát điện.
Xem thêm:
Ưu nhược điểm của Turbo tăng áp máy phát điện
Máy phát điện Mitsubishi 1050KVA M12H-G (MGS1000B)
Vị trí của rơ-le khởi động trong hệ thống điện của máy phát điện
Rơ-le khởi động thường được lắp đặt gần ắc quy hoặc gần motor đề. Nơi có thể kiểm soát dòng điện cấp vào hệ thống khởi động hiệu quả. Vị trí cụ thể có thể thay đổi tùy theo thiết kế của từng loại máy phát điện. Nhưng nó luôn nằm trong hệ thống điện chính. Kết nối trực tiếp với công tắc khởi động và motor đề.
Chức năng chính của rơ-le khởi động
Truyền dòng điện từ ắc quy đến motor đề: Khi công tắc khởi động được bật, rơ-le sẽ đóng mạch điện. Cho phép dòng điện lớn chạy từ ắc quy đến motor đề để quay động cơ.
Bảo vệ hệ thống điện: Rơ-le giúp ngăn chặn việc dòng điện lớn chạy trực tiếp qua công tắc khởi động. Tránh hiện tượng quá tải hoặc cháy chập mạch điện.
Hỗ trợ quá trình khởi động nhanh chóng và hiệu quả: Một rơ-le khởi động hoạt động tốt giúp động cơ khởi động ngay lập tức.
Cách thức hoạt động của rơ-le khởi động
Rơ-le khởi động hoạt động như một công tắc điện từ. Giúp điều khiển dòng điện từ ắc quy đến motor đề. Khi bật công tắc khởi động, một dòng điện nhỏ sẽ chạy qua cuộn dây của rơ-le. Tạo ra từ trường và kích hoạt bộ tiếp điểm bên trong. Lúc này, một mạch điện lớn được đóng lại, cho phép dòng điện từ ắc quy đến motor đề để khởi động.
Quá trình đóng/ngắt tiếp điểm
Khi bật công tắc khởi động:
- Công tắc khởi động gửi một tín hiệu điện nhỏ đến cuộn dây của rơ-le.
- Cuộn dây sinh ra từ trường, hút lõi từ và đóng tiếp điểm chính của rơ-le.
- Dòng điện mạnh từ ắc quy được truyền đến motor đề. Giúp quay trục khuỷu và khởi động động cơ.
Khi động cơ đã khởi động xong:
- Khi công tắc khởi động được nhả ra, dòng điện vào cuộn dây rơ-le bị ngắt.
- Từ trường mất đi, lò xo đẩy lõi từ trở về vị trí ban đầu. Nó mở tiếp điểm và ngắt dòng điện đến motor đề.
- Lúc này, motor đề dừng hoạt động và động cơ tiếp tục vận hành độc lập.
Mối liên hệ giữa rơ-le khởi động và hệ thống điện
- Trung gian giữa công tắc khởi động và motor đề: Rơ-le khởi động giúp tránh việc công tắc phải trực tiếp chịu dòng điện lớn.
- Tích hợp với ắc quy và hệ thống điện chính: Rơ-le đảm bảo dòng điện từ ắc quy chỉ được truyền đến motor đề khi có tín hiệu khởi động.
- Ảnh hưởng đến hiệu suất máy phát điện: Nếu rơ-le khởi động bị lỗi, quá trình khởi động sẽ gặp vấn đề. Gây ảnh hưởng đến hiệu suất vận hành của máy phát điện.
Dấu hiệu của rơ-le khởi động bị hỏng
- Động cơ không khởi động
Dấu hiệu rõ ràng nhất là động cơ không thể khởi động, dù ắc quy vẫn còn điện. Khi rơ-le bị lỗi, nó không thể đóng mạch để truyền dòng điện từ ắc quy đến motor đề. Điều này khiến máy phát điện không thể hoạt động.
- Động cơ khởi động chậm hoặc không ổn định
Khi rơ-le bị mòn hoặc tiếp xúc kém, dòng điện truyền đến motor đề có thể bị yếu. Dẫn đến động cơ khởi động chậm hoặc có lúc quay có lúc không. Điều này có thể làm giảm hiệu suất hoạt động của máy phát điện. Đặc biệt khi cần khởi động nhanh để cung cấp điện ngay lập tức.
- Rơ-le quá nóng do chập cháy hoặc tiếp xúc kém
Rơ-le hoạt động với dòng điện lớn, nếu tiếp điểm bị lỏng hoặc oxy hóa, có thể gây ra hiện tượng nóng bất thường, thậm chí dẫn đến cháy chập. Khi rơ-le quá nóng, hệ thống điện có thể bị ảnh hưởng. Làm tăng nguy cơ hỏng hóc các bộ phận liên quan.
- Có mùi khét hoặc dấu hiệu cháy xém ở khu vực rơ-le
Có mùi khét hoặc dấu vết cháy xém trên rơ-le hoặc dây điện xung quanh, đó là dấu hiệu nghiêm trọng cho thấy rơ-le có thể bị chập điện hoặc quá tải. Khi gặp tình trạng này, cần kiểm tra và thay thế ngay để tránh nguy cơ hỏng hóc.
Cách kiểm tra và khắc phục
Hướng dẫn kiểm tra rơ-le bằng đồng hồ đo điện
Bước 1: Kiểm tra điện áp cấp cho rơ-le
Chuyển đồng hồ đo điện sang chế độ đo điện áp.
Đặt que đo vào các cọc nguồn của rơ-le khi bật công tắc khởi động.
Nếu điện áp đo được thấp hơn mức yêu cầu, có thể rơ-le hoặc hệ thống cấp điện có vấn đề.
Bước 2: Kiểm tra hoạt động của rơ-le
Chuyển đồng hồ sang chế độ đo điện trở (Ohm).
Đặt que đo vào hai đầu cuộn dây của rơ-le. Nếu điện trở không nằm trong phạm vi cho phép (thường từ 50 – 100Ω), cuộn dây có thể bị đứt hoặc chập.
Đặt que đo vào hai tiếp điểm chính của rơ-le khi bật công tắc. Nếu điện trở vẫn cao nghĩa là tiếp điểm bên trong bị lỗi.
Bước 3: Kiểm tra bằng cách nghe tiếng “tách”
Khi bật công tắc khởi động, nếu rơ-le vẫn phát ra tiếng “tách” nhưng động cơ không quay. Có thể tiếp điểm bên trong bị ăn mòn hoặc chập chờn.
Cách vệ sinh hoặc thay thế rơ-le khi gặp sự cố
Vệ sinh rơ-le
- Ngắt kết nối nguồn điện trước khi tháo rơ-le.
- Kiểm tra các đầu cọc và tiếp điểm. Nếu có dấu hiệu oxy hóa hoặc bẩn, dùng giấy nhám hoặc dung dịch vệ sinh điện để làm sạch.
- Kiểm tra dây dẫn và đầu nối, đảm bảo không bị lỏng hoặc đứt.
Thay thế rơ-le
- Nếu rơ-le bị cháy, nóng quá mức hoặc tiếp điểm bị ăn mòn nghiêm trọng, cần thay thế bằng một rơ-le có cùng thông số kỹ thuật.
- Khi lắp rơ-le mới, đảm bảo kết nối đúng dây và vặn chặt các đầu cọc để tránh tiếp xúc kém.
Lưu ý khi bảo trì
- Kiểm tra rơ-le định kỳ, đặc biệt khi máy phát điện có dấu hiệu khó khởi động.
- Giữ rơ-le sạch sẽ, tránh bụi bẩn và oxy hóa tiếp điểm.
- Đảm bảo hệ thống dây điện kết nối với rơ-le không bị lỏng hoặc chập chờn.
- Không bật/tắt máy phát điện liên tục trong thời gian ngắn. Vì điều này có thể làm rơ-le hoạt động quá tải.
- Sử dụng rơ-le chất lượng cao, phù hợp với công suất và điện áp của máy phát điện.
Trên đây là những thông tin chi tiết về rơ-le khởi động. Mong là những thông tin này hữu ích cho quý đọc giả. Hãy liên hệ hotline chúng tôi để tìm hiểu thêm về máy phát điện nhé.
